Lạc nội mạc tử cung là bệnh lý có thể gặp phải ở bất cứ người phụ nữ nào và gây ra nhiều khó chịu cho người bệnh. Đáng nói là lạc nội mạc tử cung buồng trứng còn có thể dẫn đến biến chứng vô sinh. Vậy lạc nội mạc tử cung là gì, triệu chứng lạc nội mạc tử cung như thế nào, nguyên nhân và cách chữa bệnh lý này ra sao? Hãy cùng tìm hiểu điều này trong bài viết dưới đây.
Lạc nội mạc tử cung là bệnh gì?
Lạc nội mạc tử cung là tình trạng xảy ra khi các tế bào nội mạc tử cung đáng lẽ phát triển trong tử cung thì lại được tìm thấy ở nhiều bộ phận khác trong cơ thể. Bệnh có thể gây ra vô sinh do khả năng làm tổn thương vòi trứng và ống dẫn trứng, dẫn đến cản trở nhu động ống dẫn trứng và làm rối loạn sự phóng noãn.
Bệnh lạc nội mạc tử cung khá phổ biến, gặp phải ở khoảng 6- 10% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Tuy nhiên con số này có thể lớn hơn do những phụ nữ mắc bệnh nhưng không có triệu chứng. Và thường gặp nhất trong độ tuổi từ 30 - 40 tuổi.
Các nghiên cứu đã chỉ ra một số phụ nữ có những đặc điểm dưới đây có nguy cơ cao mắc lạc nội mạc tử cung:
- Chưa sinh con
- Có mẹ, chị/em gái, con gái mắc bệnh
- Có kinh nguyệt sớm (trước 11 tuổi)
- Mãn kinh muộn
- Chu kỳ kinh nguyệt ngắn (dưới 27 ngày)
- Chảy máu nhiều và kéo dài hơn 7 ngày trong chu kỳ kinh nguyệt
- Nồng độ estrogen trong cơ thể cao
- Chỉ số BMI thấp
- Bất kì nguyên nhân nào khiến kinh nguyệt không thoát ra ngoài cơ thể được
- Bất thường trong hệ thống cơ quan sinh sản
- Có kinh nguyệt muộn
- Tập thể dục đều đặn trên 4 tiếng mỗi tuần
- Tỉ lệ mỡ cơ thể thấp
Bệnh lạc nội mạc tử cung thường xảy ra ở vùng nào trên cơ thể?
Mô nội mạc tử cung thường xuất hiện ở những khu vực sau đây:
- Phúc mạc (hay màng bụng): là một lớp thanh mạc che phủ mặt trong của thành bụng và bao bọc lấy tất cả các tạng thuộc ống tiêu hóa và một vài tạng khác trong ổ bụng.
- Buồng trứng: tại buồng trứng, lạc nội mạc tử cung có thể xuất hiện ở các vị trí như ống dẫn trứng
- Bề mặt ngoài của tử cung
- Bàng quang, niệu quản
- Ruột và trực tràng
- Túi cùng (không gian phía sau tử cung, thực chất là một khoang ảo, ở vào vị trí thấp nhất của ổ bụng).
- Lạc nội mạc tử cung buồng trứng sẽ hình thành u lạc nội mạc tử cung. Thậm chí ở một số trường hợp hiếm gặp, lạc nội mạc tử cung có thể được phát hiện ở ngoài vùng chậu như ở phổi, não hoặc các bộ phận khác trên cơ thể.
Triệu chứng của lạc nội mạc tử cung
Các triệu chứng bệnh lạc nội mạc tử cung khá giống với các bệnh viêm nhiễm phụ khoa thông thường. Nếu bạn có những biểu hiện dưới đây thì có thể đó là dấu hiệu bệnh lạc nội mạc tử cung:
- Đau trong giai đoạn hành kinh: đau vùng chậu có thể bắt đầu sớm hơn và kéo dài sau khi kết thúc hành kinh. Người bệnh có thể đau vùng bụng và phía dưới lưng
- Đau khi quan hệ: đau trong quá trình hoặc sau quan hệ rất phổ biến trong bệnh lạc nội mạc tử cung
- Đau khi di chuyển hoặc đi tiểu
- Chảy máu ồ ạt: bệnh nhân có thể chảy máu ồ ạt khi hành kinh hoặc giữa các chu kỳ hành kinh
- Vô sinh
- Một số các biểu hiện và triệu chứng khác như mệt mỏi, tiêu chảy, táo bón, buồn nôn...diễn ra trong suốt đợt hành kinh.
Lạc nội mạc tử cung có thể bị nhầm lẫn với một số bệnh lý khác gây ra triệu chứng đau vùng chậu như viêm vùng chậu, u buồng trứng. Bệnh lý này cũng có thể bị nhầm với hội chứng ruột kích thích, bệnh với các triệu chứng như tiêu chảy, táo bón, đau quặn bụng. Hội chứng ruột kích thích cũng có thể đi kèm với lạc nội mạc tử cung, khiến việc chẩn đoán trở nên phức tạp hơn.
Nguyên nhân bệnh lạc nội mạc tử cung
Hiện nay, vẫn chưa xác định được nguyên nhân rõ ràng gây lạc nội mạc tử cung. Những yếu tố được cho là gây bệnh lạc nội mạc tử cung bao gồm:
- Kinh nguyệt bị trào ngược:
Điều này khiến cho các tế bào nội mạc tử cung có trong dòng máu kinh nguyệt sẽ chảy ngược lên ống dẫn trứng và khu vực chậu thay vì thoát ra ngoài cơ thể. Những tế bào lạc chỗ này dính vào thành khu vực chậu và bề mặt của các cơ quan trong khu vực chậu, nơi chúng sẽ tiếp tục phát triển, dày lên và chảy máu trong chu kỳ kinh nguyệt
- Sự biến đổi của tế bào phúc mạc:
Các nhà khoa học cho rằng hormon hoặc các yếu tố miễn dịch thúc đẩy quá trình biến đổi của tế bào phúc mạc thành tế bào nội mạc tử cung
- Sự biến đổi của tế bào phôi:
Các loại hormon như estrogen có thể biến đổi tế bào phôi thai thành tế bào tử nội mạc tử cung trong quá trình dậy thì.
- Sẹo để lại do phẫu thuật:
Sau một số loại phẫu thuật như phẫu thuật cắt tử cung, tế bào nội mạc tử cung có thể dính lên vết mổ
- Tế bào nội mạc tử cung dịch chuyển
Các mạch máu hoặc dịch của mô có thể làm các tế bào nội mạc tử cung dịch chuyển đến các phần khác của cơ thể.
- Bất thường về hệ miễn dịch:
bất thường trong hệ miễn dịch có thể làm cơ thể không phát hiện và không phá huỷ các mô nội mạc tử cung phát triển bên ngoài tử cung.
Bệnh lạc nội mạc tử cung có nguy hiểm không?
Bệnh lạc nội mạc tử cung gây những biến chứng như:
- Thay đổi hệ nội tiết tố và gây đau trong thời gian kinh nguyệt
Bệnh lạc nội mạc tử cung làm thay đổi hệ nội tiết tố nữ estrogen. Các mô “bị lạc” này có thể phát triển, gây chảy máu tương tự như niêm mạc tử cung trong chu kỳ kinh nguyệt.
Ngoài ra, tình trạng này gây ảnh hưởng đến những mô xung quanh, gây kích thích, viêm và sưng. Sự phá hủy và gây chảy máu của các mô này mỗi tháng làm hình thành nên mô sẹo, gọi là sự kết dính. Đôi khi sự kết dính xảy ra có thể khiến các cơ quan bị dính vào nhau. Chảy máu, viêm và hình thành mô sẹo có khả năng gây ra đau, đặc biệt là trong khoảng thời gian trước và trong khi có kinh nguyệt.
- Gây vô sinh
Biến chứng nguy hiểm do bệnh lạc nội mạc tử cung gây không thể không kể đến là vô sinh.
Theo thống kê, có đến gần 40% phụ nữ bị vô sinh có liên quan đến lạc nội mạc tử cung. Lý do là vì, tình trạng viêm do bệnh có thể làm hỏng tinh trùng hoặc trứng trong quá trình thụ tinh, hoặc cản trở sự di chuyển của chúng qua ống dẫn trứng và qua tử cung. Trường hợp nghiêm trọng hơn, lạc nội mạc tử cung có thể khiến ống dẫn trứng bị chặn bởi sự kết dính hoặc mô sẹo.
Chẩn đoán lạc nội mạc tử cung
Để chẩn đoán bệnh, bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân mô tả triệu chứng, bao gồm vị trí và thời điểm bị đau. Ngoài ra bác sĩ sẽ thực hiện một số kĩ thuật khác để chẩn đoán lạc nội mạc tử cung như:
- Khám vùng chậu: bác sĩ sẽ dùng tay để kiểm tra các bất thường ở vùng chậu, như khối u ở bộ phận sinh dục hoặc các vết sẹo nếu có.
- Siêu âm: có 2 cách siêu âm là siêu âm ổ bụng và siêu âm đầu dò. Cả 2 phương pháp siêu âm đều cung cấp hình ảnh của hệ sinh dục và có thể phát hiện u lạc nội mạc tử cung
- Chụp MRI
- Nội soi kết hợp với sinh thiết để chẩn đoán vị trí, tính chất lạc nội mạc tử cung, ngoài ra còn có thể điều trị bệnh kết hợp với chẩn đoán.
Điều trị lạc nội mạc tử cung
Việc chữa trị lạc nội mạc tử cung phụ thuộc vào mức độ, triệu chứng bệnh và quyết định điều trị của bệnh nhân. Lạc nội mạc tử cung được điều trị bằng thuốc, phẫu thuật hoặc cả hai. Để giải quyết cơn đau do bệnh, thuốc là biện pháp được ưu tiên trước.
Điều trị lạc nội mạc tử cung bằng thuốc
Các loại thuốc được sử dụng trong điều trị lạc nội mạc tử cung, bao gồm: thuốc giảm đau, chẳng hạn như thuốc chống viêm không steroid (NSAID), và thuốc nội tiết tố, ví dụ như thuốc tránh thai, thuốc chỉ có progestin và thuốc chủ vận hormone tiết ra gonadotropin. Thuốc nội tiết tố giúp làm chậm sự phát triển của mô nội mạc tử cung và ngăn cản sự kết dính xảy ra. Những loại thuốc này thường không thể loại bỏ mô lạc nội mạc tử cung đã sẵn có.
Phẫu thuật điều trị lạc nội mạc tử cung
Phẫu thuật là biện pháp được thực hiện để giảm đau và cải thiện khả năng sinh sản. Trong quá trình phẫu thuật, các mô nội mạc tử cung xuất hiện ở những nơi khác nhau trong cơ thể sẽ được loại bỏ.
Sau phẫu thuật, hầu hết phụ nữ đều chấm dứt cơn đau. Tuy nhiên, triệu chứng đau có thể quay trở lại, với mộ tỷ lệ nhất định. Cụ thể, khoảng 40-80% phụ nữ phải đối mặt với cơn đau quay trở lại 2 năm sau phẫu thuật. Điều này thường là do tại thời điểm phẫu thuật, các mô lạc nội mạc tử cung không thể xác định hoàn toàn hoặc không thể được loại bỏ. Mặt khác, bệnh càng nặng thì càng có nhiều khả năng tái phát sau phẫu thuật. Sử dụng thuốc tránh thai hoặc một số loại thuốc khác theo chỉ định sau khi phẫu thuật có thể giúp kéo dài thời gian trước khi xảy ra tái phát.
Nếu bệnh nhân lạc nội mạc tử cung muốn mang thai, phẫu thuật để cắt bỏ phần lạc nội mạc tử cung và bảo tồn tử cung và buồng trứng sẽ làm tăng tỷ lệ thành công.
Điều trị vô sinh do lạc nội mạc tử cung
Bác sĩ có thể cân nhắc thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm cho bệnh nhân
Cách hạn chế diễn tiến của lạc nội mạc tử cung?
Bạn sẽ có thể kiểm soát bệnh lạc nội mạc tử cung phát triển bằng các biện pháp sau:
- Tắm nước ấm hoặc chườm túi nóng sẽ giúp cơ chậu được thư giãn và giảm co thắt cũng như đau.
- Tập thể dục thường xuyên có thể cải thiện các triệu chứng.
- Khi nằm xuống, bạn hãy kê một chiếc gối ở dưới đầu gối.
- Bạn cũng có thể thử các kỹ thuật thư giãn và liệu pháp phản hồi sinh học.
Bệnh lạc nội mạc tử cung có thể xuất hiện ở bất cứ người phụ nữ nào và cũng không có biện pháp phòng tránh. Để ngăn ngừa biến chứng vô sinh chỉ có cách phát hiện và điều trị kịp thời. Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ bệnh lạc nội mạc tử cung là gì và triệu chứng nhận biết bệnh lạc nội mạc tử cung.
